Témoigner pour le témoin | Μάρτυρας για τον μάρτυρα
Georges Didi-Huberman EHESS
Une collaboration de l’École française d’Athènes avec l’initiative Une mémoire orientée vers l’avenir. 80 ans de la libération d‘Auschwitz et l’Institut français de Grèce
Μια συνεργασία της Γαλλικής Σχολής Αθηνών με την πρωτοβουλία Μνήμη στραμμένη στο μέλλον: 80 χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς και το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος
Traduction simultanée | Tαυτόχρονη μετάφραση
🇬🇷 👉 Live streaming σε απευθείας μετάδοση
On parle souvent, de nos jours, de la « disparition des témoins ». On se souvient que le poète Paul Celan a écrit cette phrase radicale : « Personne ne témoigne pour le témoin ». Que faire, alors, pour que le témoignage parvienne, survive, fasse filiation ? Il faut revenir à ce que la psychanalyse nomme une « filiation paradoxale » du traumatisme. Il faut aussi revenir à l’œuvre même de Paul Celan, qui – comme Adorno avec sa propre phrase sur la poésie après Auschwitz – a su nuancer voire renverser sa propre sentence sur le témoignage.
Στις μέρες μας λέγεται συχνά ότι «εκλείπουν οι μάρτυρες». Θυμόμαστε τη ριζοσπαστική φράση του ποιητή Πάουλ Τσέλαν: «Ουδείς μαρτυρεί για τον μάρτυρα». Τι μπορεί να γίνει λοιπόν ώστε η μαρτυρία να φτάσει στον προορισμό της, να επιζήσει, να μεταφερθεί; Πρέπει να επανέλθουμε σε αυτό που η ψυχανάλυση ονομάζει «παράδοξη διαγενεακή μετάδοση» του τραύματος. Πρέπει επίσης να επανέλθουμε στο ίδιο το έργο του Πάουλ Τσέλαν, ο οποίος –όπως και ο Αντόρνο με τη ρήση του για την ποίηση μετά το Άουσβιτς– μπόρεσε να παραλλάξει, αν όχι να ανατρέψει το ίδιο του το αξίωμα για τη μαρτυρία.