Les fascicules de la nouvelle édition du corpus des inscriptions de la Béotie [carte tirée de l'ouvrage d'E. Farinetti, Boiotian Landscapes (2011)]
Les fascicules de la nouvelle édition du corpus des inscriptions de la Béotie
[carte tirée de l'ouvrage d'E. Farinetti, Boiotian Landscapes (2011)]



 
 

  

Projet ANR-DFG, Corpus des inscriptions de la Béotie centrale
 
            Ce projet a pour but la préparation d’une nouvelle édition du corpus des inscriptions de la Béotie centrale, comprenant les cités de Thèbes, Platées, Thisbé, Coronée, Haliarte, Lébadée et les petites cités portuaires d’Anthédon, Siphai et Chorsiai. L’ancien corpus édité par W. Dittenberger et publié en 1892 dans la série des Inscriptiones Graecae de Berlin est obsolète en raison du grand nombre d’inscriptions découvertes après cette date et des nouvelles études sur l’épigraphie et l’histoire de cette région. Les inscriptions béotiennes sont passées de 4000 environ dans le corpus de Dittenberger à 10000 inscriptions environ après les nouvelles découvertes. Il faut souligner que la région centrale de la Béotie et notamment la ville de Thèbes compte parmi les régions les plus fouillées et les plus riches en inscriptions en Grèce centrale. Le nombre d’inscriptions a presque triplé depuis l’époque de l’ancien corpus. Cette région inclut aussi les trois grands sanctuaires fédéraux de Béotie, à savoir le sanctuaire de Poseidon à Onchestos près d’Haliarte, l’Alalkomeneion et l’Itonion de Coronée.
            La plupart des inscriptions découvertes après 1892 sont publiées dans des périodiques variés, parfois difficiles d’accès et en plusieurs langues. La bibliographie épigraphique sur la Béotie centrale est donc disparate, fait qui décourage la présentation des synthèses sur les divers aspects de l’histoire de cette région. La nouvelle édition comportera le corpus de la grande cité de Thèbes, et de cités moyennes comme Platées, Thisbé, Coronée, Haliarte et Lébadée et de plus petites cités comme Anthédon, Chorsiai et Siphai. La réédition du corpus des inscriptions de la Béotie centrale permettrait une présentation systématique des sources épigraphiques et philologiques sur cette région. Cette réédition sera accompagnée de la préparation d’une base de données comportant le catalogue des inscriptions de la Béotie centrale. Cette base de données sera mise en ligne progressivement, afin d’offrir aux chercheurs qui travaillent sur cette région des outils modernes pour l’étude d’un matériel épigraphique riche et varié. Le corpus de cette région avec plusieurs documents inédits constituera une contribution majeure à l’histoire de la Béotie et notamment à l’histoire de la confédération béotienne de l’époque archaïque jusqu’à sa dissolution en 171 av. J.-C.
            Ce projet sera entrepris par deux institutions qui ont déjà une longue tradition pour l’étude de l’épigraphie et notamment celle de la Grèce centrale et de la Béotie, les Inscriptiones Graecae de l’Académie de Berlin et l’Ecole française d’Athènes. Ces deux Institutions ont déjà édité et éditent toujours plusieurs corpus épigraphiques. La nouvelle édition du corpus de la Béotie constitue une priorité pour les Inscriptiones Graecae mais elle n’appartient pas jusqu’aujourd’hui au programme scientifique régulier de cette institution. Il s’agirait du meilleur complément de ses activités en Grèce centrale. Le CIBEC s’intègre dans un projet plus vaste des nouvelles éditions des corpus épigraphiques de la Grèce et notamment de la Grèce centrale qui s’accompagne avec une nouvelle réflexion sur l’utilisation des moyens électroniques pour la préparation des corpus. Le projet CIBEC repose sur une série de partenariats associant l’EFA et les IG à l’Ephorie des antiquités de la Béotie et à la Société épigraphique grecque.



Πρόγραμμα ANR-DFG, Σύνταγμα των επιγραφών της κεντρικής Βοιωτίας

           Αυτό το πρόγραμμα έχει ως στόχο να ετοιμάσει μία νέα έκδοση του συντάγματος των επιγραφών της κεντρικής Βοιωτίας. Το σύνταγμα αυτό θα περιλαμβάνει τις πόλεις της Θήβας, των Πλαταιών, της Θίσβης, της Αλιάρτου και τις μικρότερες παραλιακές πόλεις της Ανθηδόνας, των Σιφών και των Χορσιών. Το παλαιότερο σύνταγμα των επιγραφών της Βοιωτίας δημοσιεύτηκε το 1892 από τον W. Dittenberger αλλά έχει ξεπεραστεί λόγω του μεγάλου αριθμού των επιγραφών που ανακαλύφθηκαν και των πολλών μελετών που δημοσιεύθηκαν μετά από την έκδοση αυτή. Οι επιγραφές της Βοιωτίας οι οποίες ήταν περίπου 4000 στο σύνταγμα του Dittenberger σήμερα είναι περίπου 10000. Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η κεντρική Βοιωτία και κυρίως η πόλη της Θήβας περιλαμβάνεται στις περιοχές όπου χάρη στις ανασκαφές της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας έχουν βρεθεί πολλές νέες επιγραφές κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Ο αριθμός των επιγραφών έχει σχεδόν τριπλασιαστεί σε σχέση με αυτές που περιλαμβάνονταν στο παλαιότερο σύνταγμα επιγραφών. Στην κεντρική Βοιωτία βρίσκονται άλλωστε τα τρία μεγαλύτερα ιερά του κοινού των Βοιωτών, δηλαδή το ιερό του Ποσειδώνος στην Ογχηστό κοντά στην Αλίαρτο καθώς και το Αλαλκομένιο και το Ιτώνιο κοντά στην Κορώνεια.
             Οι επιγραφές που ανακαλύφθηκαν μετά το 1892 δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά και σε διάφορες γλώσσες. Η βιβλιογραφία σχετικά με τις επιγραφές της Βοιωτίας είναι διεσπαρμένη γεγονός το οποίο δυσκολεύει την παρουσίαση συνθέσεων σχετικά με διάφορα στοιχεία της της ιστορίας της περιοχής αυτής όπως η οικονομία, η πολιτική οργάνωση κλπ. Η νέα έκδοση θα περιλαμβάνει τα συντάγματα των επιγραφών πόλεων που το μέγεθός τους ποικίλει: μίας μεγάλης πόλης, της Θήβας, πόλεων μεσαίου μεγέθους όπως οι Πλαταιές, η Θίσβη, η Κορώνεια, η Αλίαρτος και η Λιβαδειά καθώς και μικρών πόλεων όπως η Ανθηδόνα, οι Χορσιές και οι Σίφες. Η επανέκδοση του συντάγματος των επιγραφών της κεντρικής Βοιωτίας θα επιτρέψει μία συστηματική παρουσίαση των επιγραφικών και φιλολογικών πηγών σχετικά με αυτή την περιοχή. Η έκδοση αυτή θα συνοδεύεται από μία βάση δεδομένων που θα περιλαμβάνει τον κατάλογο των επιγραφών της κεντρικής Βοιωτίας. Αυτή η βάση θα παρουσιάζεται σταδιακά στο διαδίκτυο έτσι ώστε να παρέχει σε σύντομο διάστημα πληροφορίες στους ερευνητές που εργάζονται στη περιοχή αυτή. Το νέο σύνταγμα των επιγραφών θα περιλαμβάνει πολλές νέες επιγραφές και θα αποτελέσει μία σημαντική συμβολή για την μελέτη της ιστορίας της Βοιωτίας και κυρίως της ιστορίας του κοινού των Βοιωτών από την αρχαϊκή περίοδο έως τη διάλυσή του από τους Ρωμαίους το 171 π.Χ.
            Αυτό το πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί από δύο θεσμούς που έχουν ήδη μακρά παράδοση στη μελέτη των επιγραφών της κεντρικής Ελλάδας και ειδικότερα της Βοιωτίας, τις Inscriptiones Graecae της Ακαδημίας του Βερολίνου και τη Γαλλική Σχολή Αθηνών. Τα δύο αυτά ιδρύματα έχουν δημοσιεύσει ήδη πολλά συντάγματα επιγραφών. Το Σύνταγμα των επιγραφών της κεντρικής Βοιωτίας εντάσσεται στα πλαίσια μίας ευρύτερης προσπάθειας για την επανέκδοση των επιγραφών πολλών περιοχών της Ελλάδας και ειδικότερα της κεντρικής Ελλάδας.




ANR-DFG Projekt, Corpus der Inschriften von Zentralböotien
            Ziel des Projektes ist eine Neuedition des Corpus der Inschriften von Zentralböotien mit den antiken Städten Theben, Plataiai, Thisbe, Koroneia, Haliartos, Lebadeia und den kleinen Hafenstädten Anthedon, Siphai und Chorsiai. Das alte Corpus von Dittenberger, das 1892 innerhalb der Inscriptiones Graecae als Band IG VII erschienen, ist veraltet durch die Zahl neuer Inschriften, die seitdem gefunden worden sind, und wegen der neuen Forschungen zur Epigraphik und zur Geschichte dieser Region. Die Gesamtzahl der böotischen Inschriften ist durch die Neufunde von ca. 4000 im Corpus von Dittenberger auf etwa 10.000 gestiegen. Es muss betont werden, dass das Gebiet von Zentralböotien und besonders die Stadt Theben die reichsten epigraphischen Funde in Zentralgriechenland liefert. In der Region liegen ferner drei große Bundesheiligtümer der Böoter: das Poseidon-Heiligtum in Onchestos bei Haliartos, das Alalkomeneion und das Itonion von Koronea. Das geplante Corpus umfaßt aber nicht nur große (Theben), sondern auch mittlere (Plataiai, Thisbe, Koroneia, Haliartos, Lebadeia) und kleine Poleis (Anthedon, Chorsiai, Siphai).
            Die Mehrzahl der nach 1892 gefundenen Inschriften ist zwar publiziert, aber in verschiedenen, zum Teil schwer zugänglichen Zeitschriften, und in unterschiedlichen Sprachen. Die epigraphische Literatur zu Böotien ist so zerstreut, dass zusammenfassende Untersuchungen zu den verschiedenen historischen Aspekten dieser Region stark behindert werden. Die Neuedition des Corpus von Zentralböotien wird die epigraphischen und philologischen Quellen dieser Region in systematischer Weise vorlegen. Eine open-access-Datenbank, die fortlaufend aktualisiert wird, bietet allen Altertumswissenschaftlern, die in dieser Region forschen, ein modernes Arbeitsmittel zum Studium des reichen epigraphischen Materials. Das Corpus dieser Region mit zahlreichen unedierten Inschriften wird einen wichtigen Beitrag zur Geschichte Böotiens und besonders des Böotischen Bundes von der archaischen Zeit bis zu seiner Auflösung im Jahre 171 v.Chr. liefern.
            Das Projekt wird von zwei Institutionen getragen, die eine lange Tradition auf epigraphischem Gebiet gerade in der Region von Zentralgriechenland und Böotien haben: den Inscriptiones Graecae an der Akademie in Berlin und der École française d’Athènes. Diese beiden Institutionen haben bereits zahlreiche Inschriften-Corpora der zentralgriechischen Region vorgelegt. Das geplante CIBEC reiht sich ein in ein internationales Projektnetzwerk, dass die Neubearbeitung epigraphischer Corpora für Griechenland insgesamt und von Zentralgriechenland im besonderen zum Inhalt hat, und mit dem Einsatz moderner Mittel der Datenverarbeitung bei der Erarbeitung von Corpora beispielgebend sein.




Membres du projet

Coordinateurs
Prof. Dr. Klaus Hallof, Inscriptiones Graecae, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften hallof@bbaw.de
 
Dr. Yannis Kalliontzis, École française d’Athènes yannis.kalliontzis@efa.gr
 
Participants
Dr. Jaime Curbera, Inscriptiones Graecae, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften,  curbera@bbaw.de
 
Prof. Dr. N. Papazarkadas, Department of Classics, UC Berkeley, papazarkadas@berkeley.edu
 
Robert Pitt, College Year in Athens, robertkpitt@gmail.com
 
Dr. Angelos P. Matthaiou, Greek Epigraphic Society, apmeee@otenet.gr
 
Dr. Daniela Summa, Inscriptiones Graecae, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften, summa@bbaw.de

Louis Mulot, Ingénieur informatique, École française d’Athènes