Sparte-Amykles 2023 | 27/02 – 07/03/2023 & 24/07 – 19/08/2023

La mission d’étude de mobilier, soutenue par l’École française d’Athènes, s’inscrit dans le cadre de l’Amykles Research Project/Ερευνητικό πρόγραμμα Αμυκλών (Dir. Stavros Vlizos – Université Ionienne de Corfou) qui, depuis 2005, mène un programme de fouilles et d’étude du sanctuaire spartiate d’Apollon Amycléen, sous les auspices de la Société Archéologique d’Athènes et avec la collaboration de l’Éphorie des Antiquités de Laconie. Le sanctuaire abritait le célèbre temple dit « Trône d’Apollon » et accueillait les célébrations religieuses des Hyakinthia. La mission fait également partie du projet EFA « L’Égée spartiate » : histoire des réseaux de diffusion de la céramique laconienne dans le monde égéen (VIIe-Ve s. av. J.-C.) » (Dir. Adrien Delahaye).

Pendant six semaines en cumulé (du 27 février au 07 mars ; du 24 juillet au 19 août 2023), une équipe composée d’Adrien Delahaye (EFA ), Christian Mazet (La Sapienza), Yannis Nakas (dessinateur), Vicky Katsichti, Kalliopi Kanellopoulou (restauratrices) et des étudiants Éloïse Lauthier, Pierre Gourmel (Université de Rouen) et Julien Ténière (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne) s’est rendue à Sparte et Amykles pour y mener une mission de terrain d’étude de mobilier céramique. Au cours de la période estivale, la mission d’étude s’est déroulée en synchrone avec une campagne de prospections géophysiques et une autre de fouilles sur le site.

L’équipe a poursuivi l’étude de la céramique locale et importée des époques archaïque et classique. La documentation des objets restaurés et dessinés en 2022 a été complétée dans la base de données, grâce à un nouvel inventaire, une couverture photographique de l’argile grâce à un microscope Dinolite et un reconditionnement partiel. La documentation et l’intégration dans la base du mobilier sélectionné issu des campagnes 2020 et 2019 a pu être achevée, tandis que les objets de la campagne 2018 ont été sélectionnés et partiellement intégrés. Ces trois années ont fourni l’essentiel du mobilier étudié, dans la mesure où elles correspondent à la fouille de la quasi-totalité du secteur Sud, lequel avait révélé des niveaux archaïques en place. La couverture Dinolite a été étendue à la quasi-intégralité du tessonnier, ainsi qu’aux figurines de terre cuite. La sélection des acrotères en terre cuite a été intégralement intégrée et documentée, en vue de leur dessin et d’une couverture photogrammétrique future. 144 artefacts ont été dessinés et une trentaine restaurés.

Grâce à une collaboration pour un projet d’analyses archéométriques avec le Mount Lykaion Project (University of Arizona – ASCSA) et le Fitch Laboratory (British School at Athens), la sélection de 53 tessons élaborée en 2022 a pu être échantillonnée sur place par Evangelia Kiriatzi (BSA). Les échantillons, dorénavant au Fitch Laboratory, seront par la suite préparés pour être soumis à des analyses pétrographiques et XRF.

Enfin, grâce à une typologie établie au printemps, les milliers de vases miniatures découverts depuis 2018 ont fait l’objet d’un décompte statistique exhaustif. Les résultats, en cours d’analyse, permettent d’établir un Nombre Minimum d’Individus de plus de 7000.

Les prochaines missions auront pour objectifs d’achever l’intégration du mobilier déjà sélectionné issu des campagnes 2018 et 2021, d’échantillonner et d’intégrer celui issu de la campagne 2022 et d’étendre le décompte statistique au matériel issu des fouilles anciennes.

Pour en savoir plus sur l’Amykles Research project/Ερευνητικό πρόγραμμα Αμυκλών, vous pouvez consulter son site internet et sa page Facebook

Η μελέτη κεραμικής που υποστηρίζεται από τη Γαλλική Σχολή Αθηνών, αποτελεί μέρος του Ερευνητικού Προγράμματος Αμυκλών (Επί. Σταύρος Βλίζος – Ιόνιο Πανεπιστήμιο) το οποίο, από το 2005 διεξάγει ανασκαφές και μελέτη του σπαρτιατικού ιερού του Απόλλωνα Αμυκλαίου, υπό την αιγίδα της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας και με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας. Το ιερό στέγαζε τον περίφημο ναό που είναι γνωστός ως « Θρόνος του Απόλλωνα » και φιλοξενούσε τις θρησκευτικές εορτές των Υακινθείων. Η μελέτη αποτελεί επίσης μέρος του προγράμματος της EFA  » Το « Σπαρτιάτικο Αιγαίο »: η ιστορία των δικτύων διανομής της λακωνικής κεραμικής στον αιγαιακό κόσμο (7ος-5ος αιώνας π.Χ.)  » (Επί. Adrien Delahaye).

Για έξι συνολικά εβδομάδες (από 27 Φεβρουαρίου έως 07 Μαρτίου και 24 Ιουλίου έως 19 Αυγούστου 2023), μια ομάδα αποτελούμενη από τους Adrien Delahaye (EFA ), Christian Mazet (La Sapienza), Γιάννη Νάκα (σχεδιαστής), Βίκυ Κατσίχτη, Καλλιόπη Κανελλοπούλου (συντηρήτριες) και τους φοιτητές Éloïse Lauthier, Pierre Gourmel(Université de Rouen) και Julien Ténière (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne) πραγματοποίησε επιτόπια μελέτη του κεραμικού υλικού της αρχαϊκής και την κλασικής περιόδου στις Αμύκλες της Σπάρτης. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η μελέτη πραγματοποιήθηκε παράλληλα με γεωφυσική και ανασκαφική έρευνα και στον αρχαιολογικό χώρο του ιερού του Αμυκλαίου Απόλλωνος.

Η ομάδα συνέχισε να μελετά την τοπική και εισηγμένη κεραμική από την αρχαϊκή και την κλασική περίοδο. Η τεκμηρίωση των αντικειμένων που αποκαταστάθηκαν και σχεδιάστηκαν το 2022 ολοκληρώθηκε στη βάση δεδομένων, χάρη σε μια νέα καταγραφή, φωτογραφική αποτύπωση του πηλού με τη χρήση μικροσκόπιου Dinoliteκαθώς και μερική συντήρηση. Ολοκληρώθηκε η τεκμηρίωση και η ενσωμάτωση στη βάση δεδομένων των αντικειμένων που επιλέχθηκαν από τις περιόδους του 2020 και του 2019, ενώ επιλέχθηκαν και εντάχθηκαν εν μέρει τα αντικείμενα της περιόδου του 2018. Αυτά τα τρία έτη παρείχαν τον κύριο όγκο των αντικειμένων που μελετήθηκαν, καθώς αντιστοιχούσαν στην ανασκαφή σχεδόν ολόκληρου του νότιου τομέα του χώρου, στον οποίο είχαν αποκαλυφθεί καθαρά αρχαϊκά στρώματα. Η αποτύπωση με το μικροσκόπιο πραγματοποιήθηκε σε όλα σχεδόν τα αγγεία και τα πήλινα ειδώλια. Η επιλογή των πήλινων ακροκέραμων ενσωματώθηκε και τεκμηριώθηκε πλήρως, με σκοπό τη σχεδίασή τους και τη μελλοντική φωτογραμμετρική αποτύπωση τους. Σχεδιάστηκαν 144 αντικείμενα και συντηρήθηκαν περίπου τριάντα. 

Χάρη στη συνεργασία με το πρόγραμμα αρχαιομετρικής ανάλυσης του Mount LykaionProject (Πανεπιστήμιο της Αριζόνα – ASCSA) και του Fitch Laboratory (British School atAthens), πραγματοποιήθηκε επιτόπια δειγματοληψία από την Ευαγγελία Κυριατζή (BSA) σε 53 όστρακα, τα οποία είχαν σχεδιαστεί το 2022. Στα παραπάνω δείγματα, που βρίσκονται τώρα στο Εργαστήριο Fitch, θα πραγματοποιηθούν, σε δεύτερο χρόνο, πετρογραφική και XRF ανάλυση.

Τέλος, με τη βοήθεια της τυπολογίας που συγκροτήθηκε την άνοιξη, τα χιλιάδες μικροσκοπικά αγγεία που ανακαλύφθηκαν το 2018 αποτέλεσαν αντικείμενο εξαντλητικής στατιστικής καταμέτρησης. Τα αποτελέσματα, τα οποία αναλύονται επί του παρόντος, έχουν καθορίσει έναν ελάχιστο αριθμό αντικειμένων που υπερβαίνει τα 7.000.

Στόχοι των μελλοντικών αποστολών θα είναι η ολοκλήρωση της ενσωμάτωσης του υλικού που έχει ήδη επιλεγεί από τις εκστρατείες του 2018 και του 2021, η δειγματοληψία και η ένταξη του υλικού από την περίοδο του 2022 καθώς και η επέκταση της στατιστικής καταμέτρησης σε υλικό από παλαιότερες ανασκαφές.

Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με το Ερευνητικό Πρόγραμμα Αμυκλών/Amykles Research Project, μπορείτε να επισκεφθείτε τον ιστότοπο και τη σελίδα του στο Facebook »